ТҮРІК-ИСЛАМ ӘЛЕУМЕТТАНУЫНЫҢ ТАРИХИ СЫНЫ
Scientific article
Қаралымдар: 51 / PDF жүктеулері: 19DOI:
https://doi.org/10.32523/3080-1281-2025-152-3-83-99Кілт сөздер:
Ислам, Ислам ғылымы, Түрік-ислам әлеуметтануы, Тарихи сын, Дін, Дін социологиясыАңдатпа
Түрік-Ислам социологиясы — түрік пен ислам өркениеттерінің ерекше мәдени және діни мұрасына негізделген бірегей ғылыми сала болып табылады. Батыс әлеміндегі үстемдік ететін социологиялық парадигмалардан ерекшелене отырып, бұл сала дәстүрлі құндылықтар мен заманауи социологиялық зерттеулердің синтезін көрсетеді. Оның тарихи жолы Осман империясының әлеуметтік құрылымынан бастап Түрік Республикасының жаңғырту реформаларына дейін созылып, өткеннің мұрасы мен бүгінгі шындық арасындағы үздіксіз диалог болып табылады. Түрік-Ислам социологиясының негізгі бағыты — білімнің қалыптасуы, мәдениеттің қайта өндірілуі және діннің әлеуметтік қызметтері мәселелерін зерттеу. Бұл элементтер қоғамның ішкі динамикасымен тығыз байланысты, кейде шиеленіс туғызса, кейде шығармашылық синтездер арқылы әлеуметтік өмірді қалыптастырады. Бұл сала батыс әдістемелік шеңберлерін сыни тұрғыдан қарастыруды талап етіп, түрік-ислам контекстінің бірегей әлеуметтік, мәдени және діни ерекшеліктерін құрметтеп, оларға негізделген тәсілді ұсынады. Соңында, түрік-ислам социологиясы тарихтан қалған даналық пен қазіргі заманның талаптарын байланыстырып, мәдени бірегейлікті сақтап қана қоймай, заманауи әлеуметтік өмірдің күрделілігін терең түсінуге ұмтылады. Осы екіжақты көзқарас арқылы бұл сала қоғамды түсінуде терең әрі шынайы социологиялық перспектива қалыптастыруға мүмкіндік береді, тек қана батыс үлгілерін қайталаудан асып түседі.
Downloads
Әдебиеттер тізімі
Abdullatif Suphi Paşa. (2021). The key to Iber (E. Öztürk, Trans.). Ankara: Kafkas University Publications (Original work published ca. 14th century). [in English]
Abdullatif Suphi Paşa. (2022). The truths of words in Islamic history (E. Öztürk, Trans.). Ankara: Akademisyen Publications (Original work published ca. 19th century). [in English]
Alatas, S. F. (2014). Applying Ibn Khaldun: The Recovery of a Lost Tradition in Sociology. Routledge. [in English]
Al-Biruni, A. R. (1997). Verifying all that India has (T. Yazıcı, Trans.). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları (Original work published in the 11th century). [in English]
Arslantürk, Z., & Öztürk, E. (2022). The Tradition of Social Thinking in Turkish Islamic Intellectual History and the National-Constructivist Turkish Sociology. Ankara: Ertem Publications. [in English]
Farabi. (1990). Political regime (M. Kaya, Trans.). Istanbul: Klasik Yayınları (Original work published ca. 10th century). [in English]
Farabi. (1990). The virtuous city (A. Arslan, Trans.). Ankara: Culture and Tourism Ministry Publications (Original work published ca. 942). [in English]
Giddens, A. (1976). New Rules of Sociological Method. Hutchinson. [in English]
Ibn Khaldun. (2002). The introduction (S. Uludağ, Trans.). Istanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (Original work published 1377). [in English]
Ibn Miskawayh. (1985). The refinement of character (A. Şener, Trans.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları (Original work published ca. 11th century). [in English]
Ibn Sina. (2000). The book of healing (H. Arslan, Trans.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları (Original work published ca. 1020). [in English]
Nisbet, R. (1967). The Sociological Tradition. Basic Books. [in English]
Öztürk, E. (2017). Muslihiddin Adil Taylan’s views on society and religion; Gece Kitaplığı.
Rosenthal, F. (1958). The Muqaddimah: An Introduction to History (Transl. from the Arabic of Ibn Khaldun). Princeton University Press. [in English]
Жүктеулер
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Эмине Озтюрк, Нурал Савджи (Автор)
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.
Дәйексөзді қалай келтіруге болады
