ЗАЩИТА КУЛЬТУРНОГО И РЕЛИГИОЗНОГО НАСЛЕДИЯ В ТРАДИЦИОННОЙ СТРУКТУРЕ: О ЛИДЕРСТВЕ И ВЛАСТИ В АЛЕВИЙСКИХ СООБЩЕСТВАХ
Scientific article
Просмотры: 171 / Загрузок PDF: 58DOI:
https://doi.org/10.32523/3080-1281-2025-152-3-148-164Ключевые слова:
социология религии, культура, традиция, Алевизм, властьАннотация
Алевизм имеет богатую культурную и историческую основу, в которой особую роль играют харизматичные и религиозные лидеры. Они выступают не только духовными наставниками, но и хранителями общественного порядка. Благодаря их влиянию сохраняются социальные нормы и ценности, поддерживается сплоченность внутри общины. Именно через таких лидеров формируется общее чувство идентичности, укрепляются единство и солидарность. Как и во многих традиционных обществах, жизнь алевитов организована вокруг авторитетных фигур, на которых возложена ответственность за сохранение культурного наследия и поддержание стабильности. Такая структура обеспечивает передачу ценностей от поколения к поколению и помогает общине противостоять внешнему давлению. Однако в условиях глобализации и модернизации традиционные механизмы сталкиваются с новыми вызовами. В этих обстоятельствах особое значение приобретают гибкость и способность лидеров к адаптации. Настоящее исследование, основанное на обзоре литературы, рассматривает систему лидерства и власти в алевийских сообществах. Наибольшее внимание уделено тому, каким образом эти структуры одновременно способствуют сохранению культурной идентичности и адаптации к общественным изменениям. Подобный анализ позволяет глубже понять традиционные формы власти и предсказать, как они могут трансформироваться в будущем. Тем самым данная работа вносит вклад в обсуждение проблем сохранения культурного наследия и показывает актуальность традиционного лидерства в условиях меняющегося мира.
Скачивания
Библиографические ссылки
Adorno, T. W., Frenkel-Brunswik, E., Levinson, D. J., & Sanford, R. N. (1950). The authoritarian personality. New York: Harper and Row. [in English]
Akkuş, H. İ. (2023). Türk toplumunda dini grupların işlevleri ve tercih edilme sebepleri üzerine sosyolojik bir analiz. Burdur İlahiyat Dergisi, 7, 76-94. [in Turkish]
Aktı, Ü. (2012). Homojenleşme ve yerelleşme bağlamında kültürel küreselleşme ve din. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27(27), 133-167. [in Turkish]
Aktürk, H. (2015). Alevilik araştırmalarında self oryantalist tutum. Ekev Akademi Dergisi, 62, 51-68. [in Turkish]
Aktürk, H. (2019). Modern Alevi ekolleri: Tekleşen “sürek” çatallanan “yol”lar. İstanbul: Hiperyayın. [in Turkish]
Akın, B. (2017). Alevilikte “ocak”: Kavramsal çerçeveye ve tarihî arka plana yeni bir bakış. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 17(2), 239-264. [in Turkish]
Anderson, B. (1983). Imagined communities: reflections on the origin and spread of nationalism. New York: Verso. [in English]
Arendt, H. (1958). The Human Condition. Chicago: Chicago University Press. [in English]
Arı, Y. (2020). Değişim sürecinde Alevilikte dini otorite. Ankara: Berikan Yayınevi. [in Turkish]
Arı, Y. (2021). Toplumsal değişim ve din. Asya Studies, 5(16), 131-142. [in Turkish]
Arı, Y. (2023). Aile kurumunun işlevleri nelerdir ve neden önemlidir? Sosyolojik bir araştırma. İlahiyat Alanında Uluslararası Araştırma ve Değerlendirmeler, (ed.: Kasım Ertaş), 127-139, Ankara: Serüven Yayınevi. [in Turkish]
Aydemir, M. A. (2011). Sosyal sermaye - Topluluk duygusu ve sosyal sermaye araştırması. Konya: Çizgi Kitabevi. [in Turkish]
Bandura, Albert (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. [in English]
Batur, B. (2021). Karizmadan kuramlara paradigmal bir dönüşümün sosyolojisi. Ankara: Astana Yayınları. [in Turkish]
Bayer, A. (2013). Değişen toplumsal yapıda aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 101-129. [in Turkish]
Bell, C. (1992). Ritual theory, ritual practice. New York, NY: Oxford University Press. [in English]
Berger, P. L., & Luckmann, T. (1966). The social construction of reality: A treatise in the sociology of knowledge. NY: Penguin Books. [in English]
Blau, P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York: Wiley. [in English]
Bourdieu, P. (1972). Outline of a theory of practice. Cambridge University Press. [in English]
Bingöl, İ. (2022). Sosyolojik suç teorilerine kuramsal bir yaklaşım: Sosyal süreç teorileri. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 12(24), 640-652. [in Turkish]
Burns, J. M. (2012). Leadership. New York: Open Road Media. [in English]
Carlyle, T. (1976), Kahramanlar, Çev: Behzat Tanç, İstanbul: Kutluğ Yayınları. [in Turkish]
Celkan, H. Y. (1991). Beşerî kültürün temel öğesi aile. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1). [in Turkish]
Cevirov, E. (2013). Dini lider tipleri üzerine sosyolojik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi (Türkiye)). [in Turkish]
Çebi, M. S. & Nacaroğlu, D. (2015). “Bir ses böler geceyi” filminde Alevi zihniyetine ilişkin sinematografik gerçekliğin simgesel inşası. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (74), 15-43. [in Turkish]
Çetin, H. (2003). Demokratik meşruiyet versus karizmatik meşruiyet. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 91-108. [in Turkish]
Douglas, M. (1966). Purity and danger: An Analysis of concepts of pollution and taboo. London: Routledge. [in English]
Dönmezer, S. (1982). Sosyoloji (8. Baskı). Ankara Savaş Yayınları. [in Turkish]
Durbilmez, B. (2017). Âşık edebiyatının oluşumu ve gelişiminde Alevi-Bektaşi zümrelerin yeri ve önemi. Alevilik Araştırmaları Dergisi, 0(13), 57 – 86. [in Turkish]
Durkheim, Émile (1897). Suicide. New York: Free Press. [in English]
Durkheim, É. (1995). The elementary forms of religious life (K. E. Fields, Trans.). New York: Free Press. [in English]
Eisenstadt, S. N. (1968). The political systems of empires. New York: Free Press. [in English]
Foucault, M. (1975). Discipline and punish: the birth of the prison New York: Pantheon Books. [in English]
Geertz, C.(1973). The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books. [in English]
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Garden City, New York: Doubleday & Company. [in English]
Goleman, D. (2000). Leadership That Gets Results.Harvard Business Review. 78(2), 78-90. [in English]
Giddens, A. (2013). Sociology (7th ed.). Cambridge: Polity Press. [in English]
Güngörer, F. (2021). Geleneksel kapalı toplumların ürettiği kanaat önderliği olgusuna yönelik bir saha araştırması. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7), 61-90. [in Turkish]
Habermas, J. (1984). The theory of communicative action, Volume 1: Reason and the rationalization of society. Boston: Beacon Press. [in English]
Hammond, S. A., & Royal, M. A. (2001). The thin book of appreciative ınquiry. Bend, OR.: Thin Book Publishing. [in English]
Hannerz, U. (1990). Cosmopolitan culture and the regeneration of social imaginaries. In S. Lash & J. Friedman (Eds.), Modernity and identity (pp. 327-348). Oxford: Blackwell. [in English]
Hobsbawm, E. J. (1987). The age of revolution: Europe 1789-1848. New York: Vintage Books. [in English]
Hogg, M. A. & Vaughan, G. M. (2018). Social Psychology (8th ed.). London: Pearson. [in English]
İbicioğlu, H. & Özmen, H. İ., & Taş, S. (2009). Liderlik davranışı ve toplumsal norm ilişkisi: Ampirik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 1-23. [in Turkish]
Khan, M. A. (2010). The role of religion in social cohesion: A study of the Alevi community in Turkey. London: Routledge. [in English]
Maxwell, J. C. (2013). Liderlik Yasaları. Çev: İbrahim Şener. İstanbul: Beyaz Yayınları. [in Turkish]
Northouse, P. G. (2018). Leadership: Theory and practice (8th ed.). Thousand Oaks: Sage Publications. [in English]
Parsons, Talcott. (1951). The Social System. New York: Free Press. [in English]
Radcliffe-Brown, A. R. (1952). Structure and function in primitive society. London: Cohen & West. [in English]
Rençber, F. (2013). Adıyaman yöresi alevî ocakları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35(35), 159-170. [in Turkish]
Rodrik, D. (2011). The Globalization Paradox: Democracy and the Future of the World Economy. W. W. New York: Norton & Company. [in English]
Ritzer, G. (2010). Globalization: A basic text. Chichester: Wiley-Blackwell. [in English]
Sachs, J. D. (2005). The end of poverty: Economic possibilities for our time. New York: Penguin Press. [in English]
Scott, J. C. (1972). patron-client politics and political change in Southeast Asia. American Political Science Review, 66(1), 91-113. [in English]
Shankland, D. (2003). The Alevis in Turkey: The emergence of a secular Islamic tradition. London: Routledge. [in English]
Sökefeld, M. (2006). Mobility and the transformation of religious ıdentity among the Alevi of Turkey. Ethnic and Racial Studies, 29(6), 1070-1090. [in English]
Smith, J. Z. (1987). To take place: Toward theory in ritual. Chicago: University of Chicago Press. [in English]
Smith, C., & Denton, (2005). M. L. Soul Searching: The Religious and Spiritual Lives of American Teenagers. New York: Oxford University Press. [in English]
Şahin, M. (2022). Gündelik hayatın içinde değerler ve değerlerin toplumsal boyutları. Düşünce Dünyasında Türkiz, 13(63), 51-81. [in Turkish]
Tönnies, F. (1887). Community and society (Gemeinschaft und gesellschaft). (C. P. Loomis, Trans.). New York: Harper. [in English]
Turner, V. (1969). The ritual process: Structure and anti-structure. Chicago: Aldine Publishing. [in English]
Özdemir, M. Ç. (2007). Toplumsal değişme karşısında aile ve okul. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 185-20. [in Turkish]
Özbolat, A. (2015). Toplumsal fonksiyonları bağlamında dini otorite: Tipolojik bir deneme. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(2) 1-23. [in Turkish]
Özkan, R., & Polat, B. (2017). Toplumsal bir değer olarak otorite. Journal of World of Turks/Zeitschrift für die Welt der Türken, 9(3) 109-127. [in Turkish]
Özkan, R., & Polat, B. (2016). İtaat kültürü ve din. Zeitschrift für die welt der Türken/Journal of World of Turks, 8(3), 139-149. [in Turkish]
Öztürk, S. (2022). Halkla ilişkilerde hedef kitle. Halkla ilişkilere giriş, 187-207. [in Turkish]
Ulutaş, E. (2016). Kanaat önder, bir liderlik fenomenolojisi. İstanbul: Açılım Kitap. [in Turkish]
Ünlü, İ. (2023). Kitap Değerlendirmesi: Anadolu Aleviliğinde Dedelik Kurumu. Uluslararası Dorlion Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi (DASAD), 1(2), 466–471. [in Turkish]
Vural, Z. B. A. (2018). Kurum kültürü. İstanbul: İletişim Yayınları. [in Turkish]
Yaman, A. (2009). Alevilikte toplumsal kontrol kurumu: Düşkünlük. Geçmişten günümüze Alevî-Bektaşî kültürü, 203-210. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. [in Turkish]
Yengin, D. (2015). Teknoloji, tekniyum ve nesnelerin interneti. Sosyal Medya Araştırmaları. İçinde (Ed.) Deniz Yengin), (ss. 185-209). İstanbul: Paloma Yayınları. [in Turkish]
Yıldırım, R. (2012). Geleneksel Alevilikten modern Aleviliğe: Tarihsel bir dönüşümün ana eksenler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (62), 135-162. [in Turkish]
Yıldırım, A. (2019). Yorumun dinselleşmesinde cemaat söyleminin rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (46), 59-82. [in Turkish]
Yukl, G. (2013). Leadership in Organizations (8th ed.). Upper Saddle River: Pearson. [in English]
Zariç, S. (2011). Demokratikleşme ve etkin bir siyasal sistem oluşturma bağlamında Türkiye’de siyasi partilerde lider hegemonyası ve lider değişimi sorunsalı. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 99-115. [in Turkish]
Wach, J. (1990). Din sosyolojisi (Ü. Günay, Çev.). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları. [in Turkish]
Weber, M. (1947). The theory of social and economic organization. (A. M. Henderson & T. Parsons, Trans.). New York: Free Press. [in English]
White, P. J. (2003). Islam and the Alevis of Turkey: The rise of a secular Islamic tradition. London: Routledge. [in English]
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 Йылмаз Ары (Автор)
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
Как цитировать
