ЭПИСТЕМОЛОГИЧЕСКИЕ И СОЦИОКУЛЬТУРНЫЕ АСПЕКТЫ ФЕНОМЕНА ТЕХНОНАУКА: Scientific article

Инкар Джубатчанова

doi:10.32523/3080-1281-2025-151-2-8-24

Авторлар

Інқәр Жубатжанова Қазан федералды университеті Автор https://orcid.org/0009-0000-0403-9074

DOI:

https://doi.org/10.32523/3080-1281-2025-151-2-8-24

Кілт сөздер:

техноғылым, трансдисциплинарлық, контекстік, прекариат, актер-желі теориясы, РЕЖИМ 2, NEET

Аңдатпа

Зерттеу тақырыбының өзектілігі оның табиғат пен қоғамға әсерімен байланысты. Қазіргі ғылымның даму ерекшеліктері - бұл ғылымның, техниканың, табиғат пен адамның өзара әсерін үйлестіруге мүмкіндік беретін әдістерді, құралдарды және шешімдерді іздеу қажеттілігін туындатады. Қазіргі ғылыми қызмет тік иерархияны жоққа шығаратын экстернистік көзқараспен сипатталады. Ғылыми процеске қатысатын агенттер, мысалы, саяси және экономикалық институттар, бұқаралық ақпарат құралдары, қоғам, ғылыми қоғамдастық тең құқықтарға ие. Бір жағынан, қазіргі ғылымның гетерономиясы ғылыми білімді құрудың сыртқы факторларға тәуелділігі мәселесін проблема ретінде қояды. Екінші жағынан, техноғылым агенттерінің көлденең байланысы шындық пен білімнің табиғатын онтологиялық және гносеологиялық түсінуді түрлендіретін білім өндірісінің жаңа түрін (2-РЕЖИМ) қалыптастырады. 2-РЕЖИМ тұжырымдамалық тұрғыдан білімнің жаңа түрін алу үшін нұсқаулық ретінде әрекет ете отырып, әрбір агенттің мәні мен эмпирикалық үлесін түсінеді. Техноғылым феномені (ғылымның заманауи түрі) әлеуметтік-мәдени контексте болып жатқан өзгерістерді, мысалы, жаңа таптың – прекариаттың пайда болуын, сондай-ақ дүниенің күрделілігіне байланысты білім мен жұмысқа орналасудан өз еркімен бас тартатын адамдар тобының (NEET) қалыптасуын белгілеуге мүмкіндік беретін трансдисциплинарлық кеңістікте әрекет етеді.

Downloads

Download data is not yet available.

Автор өмірбаяны

Інқәр Жубатжанова, Қазан федералды университеті

Қазан федералды университеті аспиранты

Әдебиеттер тізімі

Adamowsky N. et al. History and Philosophy of Technoscience.

Buchert, L. Linkages Revisited. Higher Education and Development Cooperation—An Assessment. High Educ Policy. –1997. – № 10 – С.93–94. https://doi.org/10.1016/S0952-8733(97)89701-2

Gibbons M., Nowotny H. The potential of transdisciplinarity //Transdisciplinarity: Joint problem solving among science, technology, and society: An effective way for managing complexity. – Basel: Birkhäuser Basel, 2001. – 332 с.

Helliwell J. F. et al. World happiness report 2025. – 2025.

Joslyn C. S. Sorokin on social mobility //The Quarterly Journal of Economics. – 1927. – Т. 42. – №. 1. – С. 130-139.

Manyika J. et al. Harnessing automation for a future that works //McKinsey Global Institute. – 2017. – С. 2-4.

Nicolescu B. Methodology of transdisciplinarity: Levels of reality, logic of the included middle and complexity. Transdiscipl. J. Eng. Sci. – 2010. –№1. – Р. 17–32.

Nordmann A., Radder H., Schiemann G. (ed.). Science transformed?: Debating claims of an epochal break. – University of Pittsburgh Press, 2011.– 213 с.

Nowotny H. et al. Re-thinking science: Knowledge and the public in an age of uncertainty. – Cambridge: Polity, 2001. – 228 с.

Nowotny H., Scott P., Gibbons M. Wissenschaft neu denken //Wissen und Öffentlichkeit in einem Zeitalter der Ungewissheit. Weilerswist: Velbrück. – 2004.– 339 с.

Выровцева Е. В. Инфотеймент в научно-популярной обучающей коммуникации: стратегии вовлечения и вовлеченности //Цифровая журналистика: технологии, смыслы и особенности творческой деятельности.—Екатеринбург, 2024. – 2024. – С. 315-317.

Горохов В. Г. Проблема технонауки-связь науки и современных технологий //Философские науки. – 2008. – №. 1. – С. 33-57.

Гуреева А. Н. Теоретическое понимание медиатизации в условиях цифровой среды //Вестник Московского университета. Серия 10. Журналистика. – 2016. – №. 6. – С. 192-208.

Джубатчанова И. Феномен технонауки с точки зрения процессуальной рациональности //Казанский социально-гуманитарный вестник. – 2024. – №. 1 (64). – С. 107-112.

Джубатчанова, И. Процесс медиатизации технологизированной науки / И. Джубатчанова // Философия в XXI веке: новые стратегии философского поиска: Сборник статей X научной конференции студентов, аспирантов и молодых ученых, Москва, 05–09 декабря 2022 года. – Москва: ООО "МАКС Пресс", 2024. – С. 81-84. – EDN ISPNRJ.

Джубатчанова, И. Трансдисциплинарность как важнейшая характеристика технонауки / И. Джубатчанова // Основы экономики, управления и права. – 2023. – № 4(39). – С. 24-26. – DOI 10.51608/23058641_2023_4_24. – EDN EJQCNA.

Козин С. В., Жидяева Т. П. НОВЫЕ ЗНАНИЯ В ИЗУЧЕНИИ РОССИЙСКОГО ПРЕКАРИАТА (РЕЦЕНЗИЯ НА КНИГУ: ЖИЗНЕННЫЙ МИР РАБОТНИКОВ: УСТОЙЧИВОСТЬ VERSUS ПРЕКАРНОСТЬ/ПОД РЕД. ЖТ ТОЩЕНКО. М.: ВЕСЬ МИР, 2024. 462 с.) //Наука. Культура. Общество. – 2025. – Т. 31. – №. 1. – С. 85-93.

Кордонский С. Кризисы науки и научная мифология //Отечественные записки. – 2002. – №. 7. – С. 71-82.

Латур Б. Дайте мне лабораторию, и я переверну мир / пер. с англ. П. Куслий // Логос. — 2002. — № 5— 6 (35) — С. 211—242.

Латур Б. Наука в действии: следуя за учёными и инженерами внутри сообщества / пер. с анг. К. Фёдоровой; научн. ред. С. Миляева. — СПб.: Издательство Европейского университета в Санкт-Петербурге, 2013. — 414 с.

Пронина Л. А. Информационная культура как фактор развития информационного общества //Аналитика культурологии. – 2008. – №. 10. – С. 75-91.

С.Г Валерий Савчук. Медиа внутри нас // Вестник культурологии. 2013. №2 (65). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/valeriy-savchuk-media-vnutri-nas (дата обращения: 01.05.2021).

Смирнов Р. К. СОЦИАЛЬНО-ФИЛОСОФСКИЙ АНАЛИЗ ПРЕКАРИАТА КАК" МОГИЛЬЩИКА" ПРОЛЕТАРИАТА //KANT. – 2022. – №. 4 (45). – С. 161-165.

Столярова О. Е. «Исследования науки и технологии» (STS): Философское введение. – 2016.

Тощенко Ж. Т., Анисимов Р. И., Кученкова А. В. Прекариат: становление нового класса:(коллективная монография) //М.: Центр социального прогнозирования и маркетинга. – 2020. – Т. 400.

Филатов В. П. и др. И90 История и философия науки в эпоху перемен: сборник научных статей. – 2018.

Фролов И. Т., Юдин Б. Г. Этика науки: Проблемы и дискуссии. 2 е изд., перераб. и доп //М.: Кн. дом «ЛИБРОКОМ. – 2009.

Щербаков П. С. Аддитивные технологии: философские и практические аспекты // Исторические, философские, методологические проблемы современной науки. – 2021. – С. 168-172.

Юдин Б. Г. О человеке, его природе и его будущем //Человек. Ru. – 2018. – №. 13. – С. 235-250.

Юдин Б. Г. Об этосе технонауки //Философские науки. – 2010. – №. 12. – С. 58-66.

Юдин Б. Г. Перспективы человека: между прошлым и будущим //Человек и его будущее: Соотношение новых технологий и возможностей человека. – 2012. – С. 44-57.

Яницкий О. Н. Диалог науки и общества // Общественные науки и современность. 2004. № 6. С. 86–96.

Яницкий О. Н. Технонаука: природные, социальные и технологические последствия // Социологические исследования. 2020. Том 46. № 6. С. 145-154.